Hindoeïsme: een manier van denken en het leven waarnemen
Voor mij is Hindoeïsme niet eens een religie in de conventionele zin. Het is een manier van denken en de wereld waarnemen, die alle aspecten van het leven omvat, van rituelen tot dagelijkse handelingen. Het hindoeïsme leert ons het heilige in het gewone te zien en zo te leven dat we elke dag dichter bij harmonie komen.
Maar Sanatana Dharma (सनातन धर्म) gaat nog dieper. Het is de "eeuwige wet" of "eeuwige weg" die niet alleen het hindoeïsme onderbouwt, maar ook andere spirituele tradities in India, zoals het boeddhisme, jainisme en sikhisme. Het omvat universele principes die door de tijd heen constant blijven. Voor mij werd Sanatana Dharma meer dan alleen een filosofie—het werd een kompas dat me helpt om bewust en met respect voor alle levende wezens door het leven te gaan.
Satya सत्य: Waarheid als een manier om jezelf te zijn
Satya (satyá) is niet alleen waarheidsgetrouwheid in woorden—het is een hele levensfilosofie. Het leert ons eerlijk te zijn tegenover onszelf en anderen, pretenties los te laten en niet te proberen iemand te lijken die we niet zijn. Ik realiseerde me dat onechtheid ontstaat omdat we onze ware aard en rol in de wereld niet begrijpen. Dit veroorzaakt innerlijk ongemak en vervormt de manier waarop we de realiteit waarnemen.
"Satya leert je om te zijn wie je bent."
Nu probeer ik mijn gedachten en gevoelens openlijk te uiten, zonder angst om kwetsbaar te lijken. Dit bevrijdde mij van de noodzaak om rollen te spelen en stelde mij in staat in harmonie met mezelf te leven.
Het tijdperk waarin waarheid in elke hoek van de wereld heerste, werd Satya Yuga genoemd. Hoewel we nu leven in Kali Yuga—het tijdperk van onwetendheid en conflict—blijft het nastreven van waarheid een leidende ster.
Moksha मोक्ष: Bevrijding van gehechtheden en de cyclus van wedergeboorte
Vroeger dacht ik dat de zin van het leven lag in succes, erkenning en het bereiken van externe doelen. Ik geloofde dat deze prestaties me echte voldoening zouden brengen. Maar na verloop van tijd merkte ik dat zelfs de belangrijkste overwinningen me een gevoel van gevangen zitten in innerlijke leegte gaven. De vrede die ik zocht was altijd vluchtig, glipte door mijn vingers als water. Elke top die ik bereikte onthulde alleen maar nieuwe, steilere hellingen, en elke prestatie gaf aanleiding tot nieuwe verlangens.
Op een gegeven moment begon ik me af te vragen: Wat als het idee dat vrede buiten ons gevonden kan worden een illusie is? Deze gedachte bracht me tot een dieper begrip van moksha (मोक्ष). Zoals ik besefte, is moksha geen beloning voor wereldse prestaties of zelfs het resultaat van spirituele oefeningen. Het is een staat van innerlijke vrijheid—die ontstaat wanneer de behoefte om iemand te zijn of iets te bereiken in de ogen van anderen verdwijnt. Bevrijding is niet de eindbestemming; het is het moment waarop je beseft dat het pad zelf altijd een illusie was.
"Moksha is het ontwaken uit een droom, waar alle doelen, overwinningen en nederlagen slechts illusies waren, en de ontdekking dat alles wat je zocht altijd al in jezelf was."
In het hart van moksha ligt de bevrijding van samsara (संसार)—de eindeloze cyclus van geboorte, dood en wedergeboorte. Volgens de hindoeïstische filosofie creëert elke handeling (karma) gevolgen die de ziel binden aan deze cyclus van reïncarnatie. Zolang we gevangen blijven in verlangens, gehechtheden en onwetendheid, blijft de ziel (atman, आत्मन्) nieuwe levens aannemen, waarbij dezelfde patronen steeds opnieuw worden herhaald. Moksha biedt vrijheid van deze herhaling—het einde van wedergeboorte, niet door aan het leven te ontsnappen, maar door voorbij de illusies te kijken die lijden creëren.
Bevrijding van gehechtheden betekent niet terugtrekken uit de wereld of het opgeven van verantwoordelijkheden. Het betekent het leven accepteren zoals het is, zonder de dwang om het te veranderen of te beheersen. Het is geen ontbering, maar deelname zonder vasthouden. In deze staat ervaar je het leven niet langer door de lens van verwachtingen of ambities, maar als een perfecte uitdrukking van het huidige moment.
"Moksha is niet het nastreven van vrede, maar het besef van vrede in de afwezigheid van streven."
Dit begrip van moksha heeft mijn manier van leven veranderd. Het heeft me geleerd dat vrede niet gevonden kan worden door externe prestaties, maar door loslaten van de eindeloze jacht. De cyclus van verlangens en verwachtingen is slechts een spel van de geest, maar moksha herinnert me eraan dat ik op elk moment uit dat spel kan stappen. Elke ervaring, elk moment, bevat al alles wat ik nodig heb om me vrij te voelen.
Dharma धर्म: Leven in harmonie met plicht en natuur
Dharma (dharma) is niet alleen een morele plicht, maar een complex en gelaagd concept. Het omvat de gehele orde van de wereld—zowel persoonlijk als kosmisch. Voor mij werd dharma niet alleen een kompas voor de juiste handelingen, maar ook een manier om te begrijpen hoe ik in het bredere levensbeeld pas.
Dharma verandert afhankelijk van iemands levensfase, beroep en omstandigheden. Ieder van ons heeft zijn eigen rol en plicht: wat juist is voor de één, is niet per se juist voor de ander. Dit leert ons diversiteit te respecteren en te erkennen dat iedereen zijn eigen pad heeft.
"Je dharma volgen betekent door het leven gaan in overeenstemming met jezelf en de wereld."
In de praktijk betekent dit je plichten vervullen met bereidheid en respect. Bijvoorbeeld, in relaties kan het betekenen zorgen voor dierbaren, en op het werk kan het betekenen je verantwoordelijkheden met integriteit nakomen. Zelfs als anderen het niet waarderen, brengt het volgen van je dharma innerlijke rust, omdat je weet dat je het juiste doet.
Maar dharma is niet alleen een set regels. Het omvat ook het vermogen om te begrijpen wanneer je buiten conventionele kaders moet treden. Het leven is ingewikkeld en onvoorspelbaar, en soms moeten we onze plichten flexibel benaderen. Wijsheid ligt in het onderscheiden van ware plichten van opgelegde verplichtingen.
"Leven volgens dharma is niet het blindelings volgen van regels—het is het zoeken naar harmonie in elke handeling."
Het vervullen van je dharma creëert goede karma, wat je helpt op het pad naar moksha. Bewuste handelingen, uitgevoerd zonder verwachting van beloning, bevrijden ons geleidelijk van gehechtheden en ego. Dharma leert me het leven niet alleen te bekijken vanuit mijn verlangens, maar ook door de lens van verantwoordelijkheid tegenover de wereld en anderen.
Karma कर्म: Hoe Mijn Handelingen de Realiteit Vormgeven
Karma (karma, कर्म) is de universele wet van oorzaak en gevolg. Alles wat we doen, zeggen of zelfs denken laat een spoor achter dat onvermijdelijk onze toekomst beïnvloedt. Karma toont aan dat het leven dat we nu leiden geen toeval is. Het wordt gevormd door onze daden, zowel in dit als in vorige levens. Het begrijpen van karma gaf me het besef dat ik geen slachtoffer ben van omstandigheden, maar de schepper van mijn eigen realiteit.
Elke handeling die wordt uitgevoerd met intentie (संकल्प, sankalpa) is als een zaadje dat uiteindelijk zal ontkiemen en vruchten zal dragen. Als de handeling geworteld is in vriendelijkheid, eerlijkheid en mededogen, creëert het positief karma (सुकर्म, sukarman), dat harmonie en vreugde brengt. Maar als handelingen voortkomen uit egoïsme, hebzucht of kwaadaardigheid, genereren ze negatief karma (दुष्कर्म, duṣkarman), dat lijden en obstakels brengt.
"Karma is een constante herinnering dat elke gedachte en elke handeling ertoe doet."
Toen ik de Bhagavad Gita (भगवद् गीता) ontmoette, veranderde mijn begrip van karma en het leven diepgaand. Een van de meest uitdagende vragen voor mij ging over het bestaan van het kwaad in deze wereld. Waarom lijden mensen? Waarom bestaat het kwaad als er een God is? De Bhagavad Gita hielp me inzien dat kwaad geen goddelijke straf is, maar een natuurlijk gevolg van de vrije wil (स्वतंत्र इच्छा, svatantra icchā) die God ons heeft gegeven. Door onze daden creëren wij zelf karma dat zowel goed als lijden brengt.
"Kwaad wordt niet door God geschapen—het ontstaat uit onze keuzes en daden."
De Bhagavad Gita leerde me ook dat het kwaad een kans biedt voor groei en bewustwording. Wanneer we lijden tegenkomen, leren we het verschil tussen goed en kwaad te onderscheiden, en door onze keuzes en daden vormen we ons lot. Karma is onpartijdig: het geeft ons terug wat we hebben gezaaid, en biedt ons de kans om de gevolgen van onze daden te begrijpen en ons pad te veranderen.
Karma leert me dat zelfs als de gevolgen van mijn daden niet onmiddellijk zichtbaar zijn, ze onvermijdelijk in de loop van de tijd zullen manifesteren. Daarom is het essentieel om bewust te handelen, zonder directe beloningen te verwachten. Het volgen van dharma (धर्म) helpt me negatieve karma te vermijden en met een gevoel van verantwoordelijkheid door het leven te gaan. Dharma is mijn kompas, dat me leidt om in overeenstemming met mijn ware aard en plicht te handelen.
"Karma herinnert ons eraan dat we onze toekomst creëren met elk moment van het heden."
Deze filosofie heeft me geholpen mijn houding ten opzichte van uitdagingen te veranderen. Nu begrijp ik dat zelfs moeilijke situaties het resultaat zijn van mijn karma en lessen bevatten die ik moet leren. Elke ontmoeting en elke situatie is een kans om nieuw karma te creëren en harmonieuze relaties op te bouwen met mezelf en de wereld om me heen.
Ahimsa अहिंसा: Het Pad van Geweldloosheid en Vriendelijkheid
Ahimsa (ahimsā, अहिंसा) is niet alleen het vermijden van fysieke geweld, maar ook de inspanning om schade te voorkomen in gedachten, woorden en daden. Ik realiseerde me dat zelfs negatieve gedachten of kwetsende woorden niet alleen anderen beschadigen, maar ook mijzelf schaden.
"Ware kracht ligt in het behouden van vrede in jezelf en om je heen, zelfs in het aangezicht van agressie."
Door ahimsa te beoefenen, werd ik me bewuster van hoe ik anderen behandel. Dit beïnvloedde mijn gewoonten: ik koos vegetarisme als een manier om het dierenleven te respecteren en streefde ernaar conflicten vredig op te lossen. Ahimsa leerde me oplossingen te zoeken die vrede brengen in plaats van onenigheid.
"Elk levend wezen is met ons verbonden, en vriendelijkheid naar anderen keert in gelijke mate naar ons terug."
Dit principe moedigde me ook aan om voor mezelf te zorgen: zelfkritiek te vermijden en mezelf met mededogen te behandelen. Ahimsa begint van binnen—door jezelf te accepteren zoals je bent—en strekt zich pas daarna uit tot je relaties met de wereld om je heen.
Brahman ब्रह्म en Advaita अद्वैत: De Eenheid van Alle Bestaan
Begrip van Brahman (Brahman, ब्रह्म) was een keerpunt voor mij. Brahman is de alomtegenwoordige realiteit die alles doordringt. Het overstijgt tijd en ruimte en heeft geen vorm, maar manifesteert zich toch door alles—van atomen tot godheden zoals Shiva (शिव) en Vishnu (विष्णु). In ieder van ons ligt een fragment van deze hoogste kracht—atman (ātman, आत्मन्), onze ziel.
"Het ultieme doel is te beseffen dat atman en Brahman één zijn, en door dit begrip bevrijding van lijden te bereiken."
Toen ik dieper dook in de filosofie van Advaita (Advaita, अद्वैत), begon ik te begrijpen dat veel onderscheidingen—tussen mensen, tussen goed en kwaad, tussen leven en dood—slechts illusies (māyā, माया) zijn die door de geest worden gecreëerd. Op het diepste niveau is alles met elkaar verbonden en een uitdrukking van hetzelfde verenigde geheel. De scheiding tussen mijn ziel en de hoogste realiteit bestaat alleen in mijn geest.
"Wanneer je begrijpt dat alle verschillen illusies zijn, volgen ware vrede en vrijheid."
Dit besef heeft mijn kijk op de wereld veranderd en mij bevrijd van nauwe identiteiten zoals ras, religie of cultuur. Ik ben gestopt mensen door deze lenzen te zien, en erken dat ieder mens een deel is van hetzelfde Brahman. Nu streef ik ernaar de ziel in iedereen te zien, in plaats van de labels of rollen die zij belichamen.
"Wanneer je in elke persoon een fragment van Brahman ziet, wordt het makkelijker hen te accepteren zoals ze zijn."
Dit bewustzijn heeft mij innerlijke vrede gegeven en geleerd de wereld te benaderen met tolerantie en mededogen. Onder de uiterlijke verschillen zijn we allemaal manifestaties van hetzelfde geheel.
Respect voor diversiteit en de vele paden naar het Goddelijke
Een van de meest inspirerende ideeën voor mij is het besef dat er in de Hindoeïstische denkwijze geen enkel, juist pad naar het Goddelijke is. Deze filosofie omarmt diversiteit in alle aspecten—overtuigingen, rituelen, spirituele praktijken en manieren om verlichting te bereiken. Elk individu is uniek, en hun reis naar de waarheid kan niet worden beperkt door starre regels of dogma's.
"Het spirituele pad is geen verzameling doctrines maar een persoonlijke reis, waarbij ieder zijn eigen ritme en richting kiest."
Er zijn verschillende yoga's (योग) die mensen helpen spiritueel inzicht te bereiken:
- Bhakti Yoga (भक्ति योग) – het pad van liefde en toewijding, voor degenen die zich met het Goddelijke verbinden door aanbidding en diepe emotionele verbondenheid.
- Jnana Yoga (ज्ञान योग) – het pad van kennis, dat zoekers naar de waarheid leidt via filosofische contemplatie en zelfonderzoek.
- Karma Yoga (कर्म योग) – het pad van onbaatzuchtige actie, waar men bevrijding bereikt door dienstbaarheid aan anderen.
- Raja Yoga (राज योग) – het pad van meditatie en zelfdiscipline, dat de deur opent naar innerlijke vrede en stilte.
Deze verschillende paden tonen aan dat ieder individu de benadering kan kiezen die bij hen resoneert. Ze leren dat verlichting bereikt kan worden via verschillende vormen van streven—of het nu door actie, liefde, kennis of meditatie is.
"Waarheid is niet het monopolie van één pad. Alle wegen leiden naar hetzelfde doel—realisatie van eenheid met het Goddelijke."
Wat mij het meest inspireert is hoe polytheïsme en monotheïsme harmonieus naast elkaar bestaan binnen deze filosofie. Sommigen zien het Goddelijke in vele goden, elk die verschillende aspecten van de hoogste realiteit vertegenwoordigen, terwijl anderen ervoor kiezen één opperste kracht te aanbidden. Beiden begrijpen dat achter al deze vormen hetzelfde Brahman (Brahma, ब्रह्म) ligt.
"Elke godheid is slechts een venster naar dezelfde oneindige realiteit."
Deze openheid en het ontbreken van dogmatisme hebben mij de vrijheid gegeven om spiritualiteit te ervaren als een reis van acceptatie en verkenning in plaats van het naleven van strikte regels. In Sanatana Dharma wordt diversiteit niet alleen getolereerd—het wordt gevierd. Deze wereldbeschouwing leert ons de overtuigingen van anderen te respecteren en de waarde van elke praktijk te erkennen, zelfs als die verschilt van de onze.
"Elke weg heeft zijn betekenis, en ze leiden allemaal naar het Goddelijke. Wat telt is niet hoe je loopt, maar dat je hart openstaat voor de waarheid."
Dit begrip heeft me bevrijd van de noodzaak om aan externe verwachtingen te voldoen en heeft me geleerd de reizen van anderen te respecteren. Spiritualiteit is geen wedstrijd, maar een ruimte voor verkenning, waar iedereen zijn eigen weg kan vinden en die in zijn eigen tempo kan bewandelen.
Tijd als cyclisch en eeuwig
In Sanatana Dharma, wordt tijd waargenomen als een cyclus (युग, yuga) in plaats van een lineair proces. Alles in het leven beweegt door herhalende fasen: geboorte, groei, verval en vernieuwing. Net zoals dag op nacht volgt, en de lente komt na de winter, volgen de gebeurtenissen in ons leven een cyclisch patroon.
"Niets duurt voor altijd—noch vreugde, noch lijden. Alles komt en gaat, alleen om weer terug te keren."
Dit perspectief op tijd geeft mij geduld en veerkracht. Beproevingen en moeilijkheden, zoals de Kali Yuga (कलियुग)—de tijd van duisternis—zullen onvermijdelijk plaatsmaken voor Satya Yuga (सत्ययुग)—de tijd van waarheid en harmonie. Het begrijpen van de cyclische aard van het bestaan helpt mij moeilijke momenten te accepteren, wetende dat ze tijdelijk zijn.
"Als het vanavond donker is, zal morgen zeker licht brengen."
Een belangrijk onderdeel van deze wereldbeschouwing is het langetermijnperspectief. Het leven eindigt niet met één incarnatie—elke handeling laat een afdruk achter en beïnvloedt niet alleen het huidige leven, maar ook die die nog komen. Reïncarnatie (पुनर्जन्म, punarjanma) en samsara (संसार) vertegenwoordigen de reis van de ziel door meerdere geboorten en sterfgevallen, voortdurend lerend en evoluerend.
"Het doel is niet kortetermijnsucces, maar voortdurende spirituele groei, die verder gaat dan één leven."
Het zien van tijd als een cyclisch proces leert me me niet te hechten aan directe resultaten. Dit bevrijdt me van angst en stelt me in staat om de reis zelf te waarderen. Wat telt is niet hoeveel ik in een kort moment bereik, maar dat elke handeling en elke inspanning bijdraagt aan mijn spirituele ontwikkeling.
"Ware wijsheid ligt in het zien voorbij het huidige moment, het begrijpen dat elk moment is verweven in de oneindige draad van de tijd."
Respect voor de natuur en het milieu
De natuur is een heilige manifestatie van het Goddelijke. Alles om ons heen—rivieren, bergen, bomen, dieren en zelfs de elementen—is doordrenkt met Brahman (ब्राह्मण) en verbonden met ons door een gedeelde energie. In Sanatana Dharma worden mensen niet gezien als heersers over de natuur, maar als een onlosmakelijk deel ervan, waarmee ze in harmonie moeten leven.
"De natuur is niet alleen de achtergrond van ons leven, maar het levende weefsel van het universum, waarin onze zielen zijn verweven."
Deze overtuigingen worden weerspiegeld in dagelijkse tradities. Natuurlijke elementen worden vereerd als heilig omdat ze verschillende aspecten van het Goddelijke belichamen. De Ganga-rivier (गंगा) wordt geëerd als een levende godin, die reinigt en zegeningen schenkt. Baden in haar water is niet alleen een ritueel, maar ook een manier om dankbaarheid te tonen voor haar vrijgevigheid en levensgevende kracht.
"De wateren van de Ganga zijn niet zomaar een stroom, maar een aanraking van de eeuwigheid."
Bomen hebben ook een speciale plaats in de spirituele praktijk. Tulsi (तुलसी), beschouwd als een incarnatie van de godin Lakshmi, brengt voorspoed en bescherming aan het huishouden. Bilva (बिल्व), geassocieerd met Shiva, wordt vaak gebruikt in aanbiddingsrituelen. Peepal (पीपल) en Banyan (वट) bomen symboliseren wijsheid en onsterfelijkheid, en hun takken dienen als plekken voor meditatie. Mensen binden heilige draden om hun stammen, biddend voor welzijn en op zoek naar bescherming.
"Elke boom is een stille bewaker, die wijsheid en beschutting biedt aan degenen die het zoeken."
Deze eerbied voor de natuur leert ons dat leven in harmonie met de omgeving niet alleen een verantwoordelijkheid is, maar een spirituele praktijk. Door respect te tonen voor de natuurlijke wereld eren we de goddelijke aanwezigheid daarin en erkennen we onze rol in het behouden van de balans van het leven.
Respect voor Ouderen
Respect voor ouderen is niet slechts beleefdheid maar een diepgaande spirituele praktijk. In het hindoeïsme worden ouders, leraren en ouderen beschouwd als gidsen van kennis en bewakers van traditie, die wijsheid van generatie op generatie doorgeven. Ze helpen ons niet alleen de wereld te begrijpen, maar ook onze eigen plek daarin te ontdekken.
"Respect voor ouderen is een erkenning dat ons leven verweven is met de draad van geschiedenis en traditie."
Als teken van eerbied is het gebruikelijk om de voeten van ouderen aan te raken of voor hen te buigen, op zoek naar hun zegen. In de loop van de tijd realiseerde ik me dat deze gebaar meer is dan alleen formaliteit of het naleven van traditie. Voor mij is het een symbool van dankbaarheid voor hun ervaringen en levenslessen. Het herinnert eraan dat hun wijsheid een onschatbare bron is die mijn reis ondersteunt en me helpt te groeien.
Respect voor ouderen leert ook nederigheid en dankbaarheid. Het herinnert ons eraan dat ieder van ons deel uitmaakt van iets groters, en dat onze plicht is om de tradities voort te zetten en de cultuur te behouden voor toekomstige generaties. We leven niet alleen voor onszelf; we dragen het stokje over en zorgen ervoor dat de verbinding tussen generaties ongebroken blijft.
"Door de wijsheid van het verleden te omarmen, worden we een schakel in de keten die generaties met elkaar verbindt."
Rituelen en Symbolen: Spiritueel Bewustzijn in het Dagelijks Leven
Rituelen en tradities transformeren het leven in een betekenisvolle cyclus, waar elke fase en gebeurtenis betekenisvol wordt. Ze leren me om stil te staan bij belangrijke momenten en deze bewust te ervaren, zonder te verdwalen in de haast van het dagelijks leven. Deze praktijken creëren een structuur waardoor zelfs alledaagse handelingen diepgang krijgen en me verbinden met iets groters dan alleen de stroom van gewone dagen.
"Rituelen zijn een manier om het heilige in het weefsel van het dagelijks leven te verweven."
Elk ritueel—of het nu een ochtendgroet aan de zon is of complexe overgangsriten—helpt me te luisteren naar de stroom van de tijd, het moment te voelen en de diepere realiteit erachter te ervaren. In plaats van doelloos door het leven te drijven, zie ik het als een voortdurende en harmonieuze cyclus, waar elk moment aandacht verdient.
Symbolen spelen een cruciale rol in deze praktijken. Ze dienen als een spirituele taal, die uitdrukt wat woorden niet kunnen. Symbolen—of het nu mandala's, heilige patronen of afbeeldingen van godheden zijn—stellen me in staat om contact te maken met het onzichtbare. Hun betekenis ontvouwt zich geleidelijk, door contemplatie en innerlijk begrip.
"Symbolen herinneren ons eraan dat achter de zichtbare wereld een diepere realiteit ligt."
Door rituelen en symbolen heb ik geleerd om meer bewust te leven, betekenis te vinden in dingen die ooit alledaags leken. Elk gebaar, elke handeling wordt onderdeel van een verenigde spirituele reis, die het leven niet alleen vult met schoonheid maar ook met betekenis.
Conclusie: Tussen Streven en Acceptatie
Me onderdompelen in het hindoeïsme heeft mijn perspectief echt veranderd, maar ik kan niet zeggen dat het me een verlichte en kalme persoon heeft gemaakt. Elke dag blijft een strijd—zowel met de wereld als met mezelf. De filosofie biedt begeleiding, maar de realiteit blijkt, zoals altijd, ingewikkelder. Zelfs met het bewustzijn van deze wijze principes maak ik nog steeds fouten, voel ik woede, en raak ik gehecht aan dingen en mensen die ik allang had moeten loslaten.
Het volgen van dharma of het loslaten van gehechtheden is in de praktijk niet gemakkelijk. Soms worden mijn handelingen niet gedreven door nobele intenties, maar door angsten en oude gewoonten. Er zijn dagen waarop alles verkeerd lijkt te gaan, en gedachten over karma of geweldloosheid bieden weinig troost. Maar het hindoeïsme heeft nooit een perfect leven zonder lijden beloofd—het suggereert alleen een andere manier om naar dingen te kijken.
Ik waardeer het idee dat perfectie onbereikbaar is, en dat is oké. Zelfs als het me niet altijd lukt om aan idealen te voldoen, is het belangrijkste om de richting niet te verliezen. Misschien gaat spirituele groei niet over altijd kalm en rechtschapen zijn, maar over kwetsbaarheid en imperfectie omarmen, en ondanks dat vooruitgaan. Dat voelt voor mij eerlijk.
Nu probeer ik mezelf niet de schuld te geven van mijn zwakheden, maar ze te zien als onderdeel van de reis. Het hindoeïsme leert me dat het doel niet is om perfect te worden, maar gewoon om te blijven proberen—dag na dag. Dit brengt een vreemd gevoel van opluchting: wetende dat ik niet iemand anders of perfect hoef te zijn op dit moment. Het is genoeg om te zijn wie ik ben in dit moment en gewoon een beetje dichterbij te blijven komen wie ik wil worden.
"Je hebt het recht om te handelen, maar niet op de vruchten van je daden. Denk niet dat jij de oorzaak bent van het resultaat, en zoek geen toevlucht in niet-handelen."
— Bhagavad Gita, 2.47
